Eén van de belangrijkste begrippen en inzichten van de moderne economie is het bestaan van schaalvoordelen. De kans is dan ook groot dat je ooit al wel eens van het woord hebt gehoord. Dat betekent echter nog niet dat je nog altijd weet waar het nu eigenlijk over gaat en wat het begrip betekent. Hoog tijd om dat dus even op te helderen.
Wat zijn schaalvoordelen?
Schaalvoordelen ontstaan wanneer men door het verhogen van de productieaantallen erin slaagt om de productiekosten per eenheid te verlagen. Door meer te produceren kunnen bedrijven de kost van bijvoorbeeld één flesje drank dus verlagen. Om te begrijpen hoe dit komt moeten we het eerst even hebben over vaste en variabele kosten. Dit doen we door het voorbeeld van een spel. Wanneer we een spel ontwikkelen maken we vanzelfsprekend kosten bij de creatie van het spel. Dit is echter een eenmalige kost die hetzelfde blijft of we nu 100 kopieën maken of 1000. Maken we er 1000. Dan is deze vaste kost verdeeld over 1000 exemplaren en per exemplaar veel kleiner. Natuurlijk moeten we nog de variabele kosten van de verpakking van de extra exemplaren en het drukwerk betalen, maar die eenmalige kost dus niet meer! Kortom: schaalvoordelen tonen ons dat een groter bedrijf vaak efficiënter werkt.
Interne schaalvoordelen
Wanneer een bedrijf een bepaalde grootteorde bereikt kan er al sprake zijn van interne schaalvoordelen. Hierbij kan de productiviteit verhoogd worden binnen het bedrijf zelf door bijvoorbeeld te kiezen voor een verregaande arbeidsverdeling. Dit betekent dat elke werknemer binnen het productieproces een specifieke taak krijgt. Zo worden ze met minimale training echte specialisten in dit onderdeel. Daarnaast is het ook zo dat een multinational kan profiteren van hun toegang tot technologie. Ze hebben een kapitaal ter beschikking dat simpelweg onbereikbaar is voor kleinere firma’s. Ze kunnen dus investeringen maken die anderen niet kunnen. Daarnaast beschikken multinationals over een veel grotere koopkracht. Ze kunnen op zo’n schaal inkopen doen dat ze genieten van fikse kortingen.
Externe schaalvoordelen
Externe schaalvoordelen ontstaan buiten het bedrijf om. Deze voordelen ontstaan wanneer een onderneming door zijn omvang de hele markt beter maakt. Het zijn voordelen die voor de hele sector gelden en niet uitsluitend voor één bedrijf. Een typisch voorbeeld daarvan is het ontstaan van transportnetwerken doordat de grotere firma’s betere methodes en netwerken uitbouwen. Dit verkleint ook de kosten voor andere spelers die hiervan gebruik maken. Daarnaast zijn er in grote sectoren van heel wat kwaliteitsvolle werkkrachten terug te vinden doordat de grote spelers een goede opleiding bieden. Denk bijvoorbeeld maar aan Silicon Valley waar je duizenden programmeurs terug kunt vinden door de aanwezigheid van Apple en Google.
Het kan ook negatief uitdraaien
Schaalvoordelen zorgen er dus voor dat grotere bedrijven en markten een pak goedkoper kunnen produceren. Dat scheelt dus ook serieus in de portefeuille voor de klanten. Er is een reden dat multinationals vaak veel goedkopere producten aanbieden van een gelijkwaardige kwaliteit in vergelijking met buurtwinkels. Er zijn echter niet altijd en overal schaalvoordelen te vinden. Zo kan een bedrijf ook te veel werknemers hebben wat de kosten de hoogte injaagt wegens een dalende productiviteit. Zo kan de communicatie mank lopen door de school en het management inefficiënt worden. Zo kan een bedrijf ook simpelweg zichzelf in de voet schieten door niet te innoveren. Denk maar aan Kodak dat niet meesprong op de wagon van de digitale fotografie en failliet ging.
